W Polskę idziemy...
Przegląd placówek oświatowych - to bezpośredni wynik prac MEN i projektu nowelizacji ustawy o systemie oświaty przyjętego przez Radę Ministrów 7 listopada 2006 r. W ramach wdrażania w życie programu wicepremiera, Ministra Edukacji Narodowej Romana Giertycha „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”, pod koniec ubiegłego roku rozpoczęły się kontrole wszystkich typów szkół pod kątem oceny bezpieczeństwa uczniów i nauczycieli. W Polskę ruszyły trzyosobowe zespoły, złożone z przedstawicieli kuratorium, policji i organu prowadzącego szkołę. Jedenaście gimnazjów na terenie powiatu średzkiego skontrolowano w grudniu ubiegłego roku. Wyniki kontroli przedstawiono na specjalnym spotkaniu pod koniec stycznia w średzkim Ratuszu.
Podczas spotkań i rozmów z dyrektorami szkół, nauczycielami, przedstawicielami uczniów i rodziców, pracownikami obsługi i administracji, zespoły dokonały przeglądów szkół i dokumentacji, kompletując informacje w kilku tzw. obszarach, z których wybrane prezentujemy niżej.
Często, rzadko, sporadycznie...
Uczniowie podlegają opresji i zadawaniu cierpień psychicznych – używanie wulgarnych słów. Ten rodzaj agresji w różnym nasileniu występuje we wszystkich szkołach. Ośmieszanie koleżanek i kolegów, dokuczanie, stwierdzono w trzech. Izolowanie uczniów wyróżniających się w jakiś sposób od innych – w jednej szkole, zastraszanie – w czterech, groźby – w dwóch, poniżanie i wyzwiska – w czterech.
Sporadycznie występujące bójki między uczniami i inne przejawy agresji fizycznej (szarpanie, popychanie) – stwierdzono w siedmiu szkołach. Bójki pomiędzy uczniami raz w miesiącu – w jednej szkole.
Fot. WFP
Sporadycznie zdarzenia o charakterze przestępczym występują w trzech szkołach. W trzech kradzież, w dwóch – naruszenie nietykalności cielesnej, w jednej szkole znęcanie się i w jednej pobicie.
Wykroczenia przeciwko zdrowiu sporadycznie drobne uszkodzenia ciała w wyniku kłótni i bójek stwierdzono w pięciu szkołach.
Wykroczenia przeciwko mieniu – sporadycznie kradzieże: w trzech szkołach, niszczenie mienia szkolnego w dwóch szkołach; w jednej szkole niszczenie mienia kolegów; częste niszczenie mienia szkolnego – w jednej szkole.
Przypadki używania narkotyków przez uczniów: w jednej szkole jeden przypadek; w dwóch szkołach pojedyncze przypadki spożywania alkoholu, w trzech szkołach częste palenie papierosów.
Oczekują większej aktywności
Chociaż gimnazja w większości przypadków poradziły sobie z paleniem papierosów i piciem alkoholu przez uczniów na terenie szkoły, to już za ogrodzeniem szkoły uczeń robi, co chce, o czym wiedzą wszyscy. Podobny zasięg ma poczucia bezpieczeństwa. W wielu przypadkach uczniowie bezpiecznie czują się w budynku szkolnym, natomiast poza szkolnymi murami już nie. Większe poczucie zagrożenia mają uczniowie szkół dysponujących gorszą bazą lokalową (ciasne korytarze, jedna klatka schodowa, nauka w dwóch budynkach, duże szkoły, w których można się ukryć). Duże zagrożenie dla ucznia stanowią wagary, w czasie których nie jest on sprawcą agresji i przemocy w szkole, ale sam naraża się na niebezpieczeństwa np. na demoralizację.
Za bardzo istotną sprawę uważają młodzi ludzie możliwość absolutnie anonimowego przekazywania personelowi szkoły informacji o zagrożeniach. Od nauczycieli oczekują przede wszystkim większej aktywności na przerwach i zdecydowanych reakcji na agresywne zachowania innych uczniów. Agresja słowna uczniów, którzy się wzajemnie obrażają, przezywają, wyśmiewają jest najczęściej występującym problemem.
Nie ma pewności
- Grupy kontrolne podczas krótkiego pobytu nie są w stanie stwierdzić rzeczywistego obrazu tego, co się w szkole dzieje. Możliwe, że dobór uczniów, z którymi odbywały się rozmowy także wpłynął na efekty kontroli, bo jeśli kogoś nie spotkała jakaś krzywda ze strony innych uczniów, to siłą rzeczy nie mógł takiego przypadku podać. Nie ma pewności, czy na spotkaniach byli obecni wszyscy, którzy tych krzywd doznają – mówiła Danuta Czernik z Dolnośląskiego Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, prezentująca wyniki kontroli. – Nie możemy powiedzieć, że w którejś ze szkól powiatu jest absolutna tragedia. Natomiast nie da się ukryć, że niepożądane, problemowe zachowania uczniów występują we wszystkich. Nie możemy z czystym sumieniem powiedzieć, że nie ma u nas w szkole agresji, że nie ma agresji słownej, bo tej jest najwięcej, że nie ma papierosów, że nie ma kradzieży, że nie ma bójek. W różnym nasileniu i w różnych szkołach, to jest wszędzie. Większość uczniów czuje się w szkole bezpiecznie.
Jak kilkukrotnie podkreśliła przedstawicielka Kuratorium, przedstawione przez nią dane, to wyłącznie informacje zebrane przez grupy kontrolne, bez jakiejkolwiek nadinterpretacji, czy ingerencji Kuratorium. - Jeżeli coś nie zostało napisane, to tego tu nie ma.
Tego typu kontrola szkół została podjęta w Polsce po raz pierwszy, jako reakcja rządu na narastającą falę przemocy w polskich szkołach. Bezprecedensowy jest również rozmach akcji kontrolnej. Minister Giertych podkreślił, że podjęte działania są konieczne. Przemawia za tym rosnąca liczba doniesień o naruszaniu prawa na terenie szkół i w środowisku uczniowskim, co uniemożliwia większości uczniów spokojną naukę.
- My sobie doskonale zdajemy sprawę, że nie we wszystkich szkołach ten obraz, który zobaczył zespół dokonujący przeglądu nie jest obrazem rzeczywistym. Jeśli czegoś w tym przeglądzie nie było, to tylko dlatego, że przegląd tego w danym momencie nie wykazał, a nie dlatego, że taki, czy inny problem nie istnieje w ogóle – podkreśliła Danuta Czernik.
