Powiat Średzki
Zobacz twarze ubeków

W latach 80. Zbigniew Łakowski był działaczem Solidarności regionu średzkiego. Jako zastępca przewodniczącego był non-stop obserwowany przez esbeków. Dokumentowano każdy jego ruch, gdzie bywa, z kim się spotyka, z kim rozmawia na ulicy.

- W ich mniemaniu działałem w ruchu oporu, aby obalić obecny ustrój. Podczas przesłuchań wielokrotnie przypominano mi, że będę prześladowany do końca życia - opowiada związkowiec.

Twarze swoich oprawców rozpoznał na wystawie „Twarze Średzkiej Bezpieki”, którą zorganizowano na dziedzińcu Muzeum Regionalnego w Środzie Śląskiej. Wcześniej Zbigniew Łakowski otrzymał książki z IPN-u o działaniach średzkiej bezpieki.

- Mam nadzieję, że nie będę już prześladowany przez „zło” z lat 80, i że przyszłe pokolenia wyciągną wnioski z lekcji historii. Byłem internowany i dużo przeszedłem, niestety pamięć o tym nie mija - dodaje Zbigniew Łakowski.

Mężczyzna niczego jednak nie żałuje, bo „rewolucja” zakończyła się zwycięstwem Solidarności i docelowo zmianą ustroju. Na planszach rozpoznał funkcjonariuszy SB: Antoniego Fajrowskiego i Zygmunta Trzepizura, którzy go przesłuchiwali. Związkowiec wyznaje, że nie chciałby wiedzieć, co dziś robią jego oprawcy. Esbecy wielokrotnie go przesłuchiwali przed i po stanie wojennym.

- Tortur żadnych nie było, ale wiele chamskich zachowań, poniżanie i mówienie, że jestem wyrzutkiem społecznym. Przekonywali mnie również, że władza partii jest jedyną słuszną i nie wolno na nią podnosić ręki - kończy Łakowski.

Życiorysy, meldunki i działania ówczesnych działaczy Służby Bezpieczeństwa posiada wrocławski oddział IPN. Na wystawie pokazano dokumenty akt osobowych funkcjonariuszy oraz przebieg całej służby.

- Wielu z nich po zakończeniu służby miało bardzo ciekawą historię. Na przykład Wacław Kusiński, szef Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa został skazany za łapówkarstwo i korupcję. To nie jest jednak tematem wystawy - mówi Wojciech Trębacz z oddziału IPN we Wrocławiu.

Wielu z ubeków w stanie wojennym bezinteresownie zgłaszało się do komend milicji oferując pomoc „socjalistycznej ojczyźnie”. Na wystawie w Środzie Śląskiej pokazano dokumenty i portrety szefów SB z rejonu średzkiego. Na wystawie znajdują się plansze z kierownictwem UB i SB w latach 1945 - 1990. Są też informacje na temat akcji i działalności funkcjonariuszy w tym regionie.

Organizatorzy: Oddział Instytutu Pamięci narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu we Wrocławiu, Starostwo Powiatowe w Środzie Śląskiej, NSZZ Solidarność Region Dolny Śląsk. Patronat nad wystawą objął starosta Sebastian Burdzy. Wystawę można oglądać do 30 czerwca.